Paragraaf Weerstandsvermogen en Risicobeheersing

De provincie heeft onvoldoende (financiële) middelen en tijd om de invoering van de Omgevingswet inclusief het digitaal stelsel Omgevingswet per 1-7-2022 voor te bereiden.

• De provincie is afhankelijk van voorbereiding door het Rijk (zoals landelijke digitale publicatievereisten kenbaar maken en samenwerking tussen KOOP en Kadaster).
• Er is geen overgangsrecht voor de provinciale omgevingsvisie en omgevingsverordening in invoeringswet/-besluit Omgevingswet van kracht (gemeenten en waterschappen hebben wel overgangsrecht, voor gemeentelijk omgevingsplan is de einddatum 2029).
• De invoeringsdatum van de wet is wederom uitgesteld en demissionair Minister moet terug naar Tweede en Eerste Kamer voor Koninklijk besluit waarin invoeringsdatum staat.
• Gelet op recente uitspraken van de Raad van State rond o.a. de normstelling bij windmolens is er onzekerheid ontstaan over de juridische houdbaarheid van normenstellingen in de Algemene maatregelen van bestuur. Het is aan het Rijk om de consequenties hiervan voor het stelsel van de Omgevingswet te onderzoeken. In IPO verband wordt hiervoor aandacht gevraagd bij de minister van BZK.

• Extra benodigde middelen
• Provincies kunnen niet voldoen aan de digitale publicatieverplichtingen van de Omgevingswet, waardoor gemeenten, waterschappen, initiatiefnemers geen rekening kunnen houden met provinciaal beleid en provinciale regels. Provinciale en Europese belangen kunnen geschaad worden (bijvoorbeeld Erfgoed, Werelderfgoed en Europese milieu en natuurregels).
• Imagoschade.

Op 22-3-2016 heeft de Eerste Kamer ingestemd met het wetsvoorstel Omgevingswet. Beoogde invoeringsdatum van de wet is momenteel 1-7-2022. De omvangrijke stelselwijziging omgevingsrecht is nog niet afgerond. In het bestuursakkoord tussen Rijk, IPO, UvW en VNG d.d. 1 juli 2015 is afgesproken, vooruitlopend op de invoering van de wet te werken aan de implementatieopgave inclusief de digitaliseringsopgave, een impactanalyse uit te voeren en financiële onderzoeken te doen.
De Omgevingswet vervangt 26 wetten geheel of gedeeltelijk (bijvoorbeeld Wabo, Wro, Tracéwet) en is te typeren als kaderwet. Vier aanvullingswetten worden ingevoegd in de wet, nadere regelgeving is vastgelegd in vier Algemene Maatregelen van Bestuur. De invoering loopt via de Invoeringswet, het Invoeringsbesluit en de Omgevingsregeling. De wet gaat uit van het ‘decentraal tenzij’ principe, bevat verbeterdoelen en is gericht op baten voor de maatschappij (initiatiefnemers; burgers, bedrijven).
In bovenstaand bestuursakkoord is afgesproken dat decentrale overheden de transitiekosten zelf zullen dragen. Het Rijk financiert de invoeringskosten en de bouw van de landelijke voorziening digitaal stelsel Omgevingswet (DSO-LV). Om de implementatie te kunnen realiseren is een inschatting gemaakt van de transitiekosten en is een risicoanalyse voor de provincie Zuid-Holland uitgevoerd. De kosten zijn ingeschat op € 6 mln incidenteel in de implementatieperiode 2016-2019. In 2018 is daarnaast € 0,1 mln beschikbaar gesteld voor de vliegende brigade (ingezet voor leertraject). In 2020 is aanvullend € 0,5 mln beschikbaar gesteld voor het extra voorbereidingsjaar 2021 voor de implementatie Omgevingswet. Het betreft hierbij onder andere extra middelen om de transitie te begeleiden zowel intern als in relatie tot de externe partijen en de digitalisering van het omgevingsbeleid.
De landelijke digitale voorziening wordt voorbereid en komt in het derde kwartaal 2021 (aangepaste deadline) als eerste versie beschikbaar. Vanaf 2020 worden beheerkosten van deze interbestuurlijke landelijke voorziening mede gefinancierd conform het ondertekende beheerakkoord (18-12-2018). De impact van de Omgevingswet inclusief financiële effecten zullen in de transitieperiode die loopt tot 2029 duidelijker worden, mede afhankelijk van bestuurlijke keuzes van gemeenten, provincie, Rijk en regionale partners.

• Landelijk: bestuursakkoord tussen Rijk, IPO, VNG en UvW van 1 juli 2015 is leidend voor ambitie digitaal stelsel, deze ambities en voordelen voor burgers en bedrijven in beeld houden in bestuurlijk overleggen.
• IPO: In IPO verband wordt aandacht gevraagd voor de consequenties van de recente uitspraak van de Raad van State op het stelsel van de Omgevingswet bij de minister van BZK.
• Provincie: Op basis van het geactualiseerde Invoeringsplan Omgevingswet monitoren van voorbereidende acties per kwartaal vanaf Q2 2020.
• Onderzoek naar de financiële gevolgen van de Omgevingswet wordt op landelijk niveau gedaan naar verwachting eind 2021.

Voorjaar 2021 heeft de minister besloten de invoering van de Omgevingswet uit te stellen naar 1-7-2022 met als redenen de effecten van de maatregelen in verband met het coronavirus, de digitaliseringsopgave en de complexiteit van het wetgevingsproces. Mocht de invoering wederom worden uitgesteld is er naar verwachting ruim € 1 mln per jaar nodig.